Sarah, een jonge vrouw, had last van depressies en gebruikte daarvoor medicijnen, die niet naar tevredenheid hielpen en vervelende bijeffecten hadden. Toen ze een dochter kreeg, besloot ze te stoppen met de medicijnen ook al wilde ze geen last meer te hebben van de depressies. Ze besloot het koude water op te zoeken. Onder de begeleiding en geobserveerd door een team van universiteit van Portsmouth in het Verenigd Koninkrijk begon Sarah in april wekelijk in zee te zwemmen. Ze merkte dat ze zich direct beter voelde. De betere stemming hield aan lang na het opwarmen. De studie duurde 6 maanden. Sarah bleef steeds langer in het water. Al na vier maanden had Sarah geen medicijnen meer nodig om haar depressieve gevoelens onder controle te krijgen.
Sarah’s verhaal doet vermoeden dat koud water als een soort therapie ingezet kan worden. Zij is niet de enige. Sommige mensen beginnen met openwater zwemmen om stress te verminderen of om een beter gevoel krijgen of gewoon voor de lol. Op dit moment zijn vooral de effecten voor de mentale gezondheid onderzocht. En dan vooral de effecten op depressie en angsten.
Wat kan het effect zijn van koud water op een aantal chronische ziektes?
Zoals: diabetes type 2, migraine, arthritis, hoge bloeddruk, MS, chronische pijn, long COVID
Nu worden dit soort aandoeningen bestreden met allerlei medicijnen. Zou onderdompelen in koud water een veel simpelere oplossing kunnen zijn? En zo ja, waarom?
De wetenschap heeft op dit moment nog geen duidelijk antwoord. De bewijzen zijn op dit moment vooral individuele ervaringen. Er is meer onderzoek nodig om te weten hoe het werkt en op welke manier koud water het beste werkt. De basis lijkt hoe het lichaam reageert op de stress van het koud worden.
Wat doet koud water met je lichaam?
Recent hebben onderzoekers gevonden dat koud water ontstekingsreacties lijkt te verminderen. Dit is nu net de gemeenschappelijke factor van veel chronische ziektes. Ontstekingen zijn het centrale deel van ons immuunsysteem. Het valt ziekteverwerkers aan of beschermd bij verwondingen. Tot op zekere hoogte is een ontsteking goed. Het is de manier waarop het lichaam zichzelf hersteld. In grote doses, mogelijk veroorzaakt door onze moderne stressvolle levens met slechte eetgewoontes en te weinig slaap, kan het overgaan in een chronische ziekte, zoals diabetes type 2.
Regelmatig onderdompelen in koud water lijkt de ontstekingswaarden te verlagen. Dat is niet zo gek als je bedenkt dat dokters als heel langs adviseren om ijs kompressen te gebruiken om rode zwellingen, veroorzaakt door verwondingen, te verminderen. Met je hele lijf het koude water in, zou een vergelijkbaar effect kunnen hebben.
Trainingeffect
Hoe het precies werkt wordt op dit moment onderzocht. Er lijkt een trainingseffect te zijn. Het lichaam streeft naar stabiliteit en evenwicht. Een stressfactor haalt het lichaam uit zijn comfortstand en laat het harder laten werken. Temperatuur, fysieke uitdaging of een combinatie van factoren kan zo’n stressfactor zijn.
Als je vaker wordt blootgesteld aan dezelfde stressfactor, dan stimuleert dat het lichaam in een gewenste richting. Dat is de theorie van fysieke training en kan net zo werken met gewenning aan kou.
Het sympatisch en parasympatisch zenuwstelsel
Twee krachtige natuurlijke systemen worden actief wanneer je het koude water ingaat. Het sympatisch zenuwstelsel en het parasympatisch zenuwstelsel hebben een tegengestelde functie in het lichaam. Het eerste is de vecht of vlucht reactie in een stressvolle situatie. Het tweede is het rust en verteer systeem. Dit helpt te ontspannen en herstellen. De twee systemen werken naast elkaar en houden je lichaam in balans.
Blootstelling aan koud water triggert beide systemen. De vlucht en vecht reactie is er direct zodra je het water ingaat. Doe je ook je gezicht in het water, dan wordt het parasystemisch zenuwstelsel geactiveerd. Dit werkt ook als je koud water op je gezicht doet om rustig te worden na heftig nieuws. Dan helpt het om rustig te worden.
Deze twee systemen kunnen botsen als je het koude water in stormt. Rustig het water inlopen is beter.
Beide reacties zijn krachtig en kunnen langdurig effect hebben op je gehele welzijn en gezondheid.
De complexe reactie van het lichaam op koud water kan dus de reden zijn dat het meer doet dan je fit houden.
Koud water voor de geestelijke gezondheid
Op dit moment zijn er in de Verenigd Koninkrijk meerdere koud water zwemgroepen actief als therapie voor de geestelijke gezondheid. Naast het effect van het koude water speelt het fysiek bezig zijn en de sociale factor ook een rol bij het profijt dat deelnemers hebben van deze koud water therapie. De kou lijkt echt iets toe te voegen voor degenen, die regelmatig meedoen met de koud water sessies.
Al onder de 20 graden positief
Hoe koud het water moet zijn, hoe vaak je het water in moet gaan en hoe lang is nog niet duidelijk. Dr. Mark Harper, een wetenschapper, die zich heeft verdiept in koud water zwemmen, zegt dat je niet hoeft te overdrijven. Een paar minuten is meestal genoeg. De meetbare voordelen zijn al geregistreerd in water onder de twintig graden. Zwemmen in zee in de zomer werkt al positief. Je hoeft geen Wim Hof te zijn. Het gaat niet om afzien, maar om plezier!
Onderkoeld
Onderkoeld raken is altijd verkeerd. Dus vooral op tijd het water weer verlaten en er niet zo lang mogelijk inblijven.
Meer bewijs in klinische situaties zijn nodig om precies te weten hoe het werkt, maar tot die tijd hoeft het je niet tegen te houden om koud water zwemmen te proberen. Het liefst samen met anderen. Misschien heeft het voor jou geen dramatische gezondheidseffecten, maar dat heb je waarschijnlijk wel een goeie tijd en ben je trots op jezelf.
Bron: Outdoor Swimmer